Những tàu ngầm hạt nhân sau khi ngừng hoạt động được tập trung tại các cơ sở lưu trữ, tiềm ẩn những nguy cơ đáng sợ đối với con người và môi trường.
Hải quân Mỹ chế tạo rất nhiều tàu ngầm hạt nhân, nhưng khi các tàu này ngừng hoạt động, lò phản ứng của chúng cần được di dời đến khu vực lưu trữ. Một trong những địa điểm đó là Hanford, cơ sở liên bang nằm tại bang Washington. Hiện tại, hơn 130 thùng bê tông chứa lượng phóng xạ nguy hiểm đang được lưu trữ tại Trench 94 và con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong những thập kỷ tới, theo báo cáo của Popular Mechanics.
Năm 1954, Hải quân Mỹ đưa vào vận hành tàu ngầm hạt nhân đầu tiên mang tên USS Nautilus. Năng lượng hạt nhân đã thay đổi hoàn toàn tàu ngầm theo hai cách. Thứ nhất, tàu ngầm sử dụng năng lượng nguyên tử có khả năng di chuyển không giới hạn, cho phép tàu đi đến bất kỳ nơi nào trong đại dương mà không cần lo ngại về nhiên liệu. Yếu tố giới hạn duy nhất là thực phẩm và khả năng chịu đựng của thủy thủ đoàn. Lò phản ứng hạt nhân của tàu ngầm có thể hoạt động gần 20 năm chỉ với nguồn nhiên liệu ban đầu, và việc tiếp thêm nhiên liệu chỉ cần thiết khi tàu được đưa lên ụ khô.
Lợi thế thứ hai của tàu ngầm hạt nhân là khả năng hoạt động bền bỉ dưới nước. Tàu ngầm diesel phải dựa vào pin khi lặn do không có đủ không khí cho động cơ diesel vận hành. Pin này cần được sạc thường xuyên, và cách duy nhất để làm điều đó là kích hoạt động cơ. Điều này buộc tàu ngầm diesel - điện phải nổi lên mặt nước hoặc sử dụng ống hút không khí một cách kín đáo. Trong thời chiến, việc phải định kỳ ngoi lên mặt nước, thường hai ngày một lần, là điểm yếu lớn của tàu ngầm diesel - điện. Năm 1959, Hải quân Mỹ đưa vào hoạt động USS Blueback, tàu ngầm diesel - điện cuối cùng. Kể từ đó, tất cả tàu ngầm của Mỹ đều sử dụng năng lượng hạt nhân, cho phép chúng di chuyển dưới nước mà không bị phát hiện và trang bị vũ khí hạt nhân.
Trong hơn 40 năm qua, số lượng tàu ngầm hạt nhân ngừng hoạt động đã liên tục gia tăng. Trong quá trình tháo dỡ, nhiên liệu hạt nhân được lấy ra và chuyển đến Phòng thí nghiệm Quốc gia Idaho, còn lò phản ứng bị nhiễm phóng xạ nghiêm trọng. Các tàu ngầm sau đó được cắt thành nhiều phần, và bộ phận chứa lò phản ứng được loại bỏ, bao gồm lớp vỏ thép, tấm chắn chì của lò và hợp kim kim loại chống bức xạ cũng như nhiệt độ cao.
Quá trình tháo dỡ diễn ra tại xưởng đóng tàu Hải quân Puget Sound ở Bremerton, Washington. Sau đó, các "thùng khô" hình trụ đã được cắt tỉ mỉ sẽ thực hiện hành trình cuối cùng bằng phà dọc theo bờ biển và qua sông Columbia. Những thùng này được dỡ tại cảng Benton và tiếp tục được vận chuyển bằng xe tải đến Hanford. Hanford, do Bộ Năng lượng Mỹ quản lý, được thành lập vào năm 1943 để hỗ trợ cho dự án Manhattan. Đây là cơ sở đầu tiên trên thế giới sản xuất plutonium, được sử dụng trong thử nghiệm Trinity, vụ nổ hạt nhân đầu tiên, và quả bom Fat Man thả xuống Nagasaki, Nhật Bản.
Khi đến Hanford, các thùng chứa được đưa vào Trench 94, một rãnh lộ thiên dài 305 mét. Hiện tại, có 136 thùng có thể được nhìn thấy qua Google Maps, mỗi thùng đánh dấu sự tồn tại của một tàu ngầm hạt nhân, được sắp xếp ngăn nắp thành 5 hàng. Những thùng này, được gọi là High Integrity Containers (HIC), được thiết kế để lưu giữ lò phản ứng trong khoảng 300 năm và có thể chịu được tổn hại khi rơi từ độ cao 10 mét. Theo Hải quân Mỹ, mỗi lò phản ứng chứa khoảng 25.000 curie phóng xạ, lượng đủ lớn để gây tử vong cho một người chỉ sau vài giây tiếp xúc. Mặc dù lượng phóng xạ sẽ giảm dần theo thời gian do quá trình phân rã, nhưng mỗi thùng vẫn chứa khoảng 250 curie sau 1.000 năm.
Số lượng thùng chứa tại Trench 94 ngày càng gia tăng khi Hải quân Mỹ dần loại bỏ các tàu ngầm hạt nhân thế hệ đầu tiên. Những thùng mới nhất đến từ các tàu ngầm lớp Los Angeles, đang dần bị thay thế bởi lớp tàu Virginia hiện đại hơn. Dự kiến, trong vòng 20 năm tới, Trench 94 sẽ tiếp nhận thêm khoảng 50 thùng chứa mới.
Theo Popular Mechanics
